Leyla ile Mecnun’un at adamından (ve o meşhur at muhabbetlerinden) tanırsınız belki sentörleri. Aslında Dionysos’un dostları ve hizmetkârıdır onlar. Gövdesinin yarısı at yarısı insan efsanevi yaratıklar.
Ger Yayını, Vur Kalbinden Aşığını…
Efsanelerde ve tarih öncesi dönemde (ya da fantastik bir dünyada) geçen film ve oyunlarda belden yukarısı insan belden aşağısı at olan at adamlar, kentaour, centaur, kendavros olarak adlandırılırlar. Türkçeye sentör olarak geçer bu at adamlar. Ve aslında her gün gazete sayfalarında yer alacak kadar içimize işlemiş, gözümüzün önünde ama görmediğimiz bir parçası olmuşlardır hayatlarımızın. Nerede dersiniz? Tabi ki burç köşelerinde! Yay burcunun simgesini hatırlar mısınız? Gözünüzün önüne getirmeye çalışın bir. Belden yukarısı insan, belden aşağısı at, elinde yayı ve oku ile sentörlerdir her gün ilgilisine göz kırpan, fal köşelerinde. Belki de o fal köşelerinden sevdiklerinin kalbine bir yoldur gönderdikleri ok.
Şarap, Zevk, Savaş, İsyan
Mitolojide Dionysos’a (Yunan mitolojisinde şarap ve eğlence tanrısıdır bilirsiniz) hizmet ettikleri, bu yüzden şarap içmeye ve eğlenmeye düşkün olduklarıyla anılırlar sentörler. Sonlarının da bu zevk-i sefa, aslında daha çok şehvet demeli belki, sebebiyle olduğu söylenir. Kız kardeşleri sayılan kır perilerini rahat bırakmadıkları, onlarla sevişmek için peşlerinden koştukları rivayet edilir mesela. Yine rivayetlere göre Lapithlerin kralı ile Argos kralının kızı evlenecekken düğün gecesi gelini kaçırmaya teşebbüs etmişler ve bu teşebbüs onların Lapithler tarafından köklerinin kurutulmasına, sağ kalan üç beş sentörün de sirenlerin adasına sığınarak bir süre sonra nesillerinin tükenmesine sebep olmuştur (Demek ki neymiş, koskoca sentör de olsan, uçkur mevzu önemli mevzu… Ayağını denk alıp kimsenin sevdiğine göz koymayacaksın azizim. İki gönül bir oldu mu, bırakacaksın).
Asi ve savaşçı ruhlu olduklarına inanılan sentörler savaşmak için kendilerine hareket kolaylığı sağlayan ok ve yayı tercih ederlermiş. Savaşçılıklarının yanında geleceği bildikleri de söylenegelir. Yazık ki, kendi geleceklerini bilememiş, bilebildiyseler bile değiştirememişlerdir… Kuzey Yunanistan’da Pelion Dağı çevresinde yaşadıklarına inanılan bu yarı at, yarı insan yaratıkların Lapithae kralı Ixion ve bir bulutun çocuklarıdır. Efsaneye göre Kral Ixion bir gün Hera’yı ayartır ve gizli bir buluşma ayarlarlar. Ancak Zeus bunu öğrenir ve buluşmaya Hera kılığına soktuğu bir bulutu gönderir. Bu buluşmanın meyveleri de sentörler olur. Sentörlerin bir başka doğuş efsanesi annelerinin Nephele olduğunu anlatır. Ama işin içine Zeus girmediği için öyle alengirli buluşmalardan söz edilmez.
Mitolojiden Popüler Kültüre
Dönem dönem Herakles, Zeyna, Harry Potter, Narnia Günlükleri gibi filmler ve Dungeons & Dragons, Age of Mythology, Mortal Kombat, Warcraft ve benzeri oyunlarda karşımıza çıkan sentörlerin aslında en bilinen efsanesi Herakles ile olanıdır.
