İlham perileri dediğimiz esereklidir, kimi gelir, kimi gelmez. Neye küstüğünü anlamazsınız. Derler ki hep bir ağızdan; “3 – 7 – 9, hiç aramayın ilham perilerini, biz aslında yokuz!”
Kimileri 3 der bunlara, kimileri 7, kimileri de 9. Kimileri Poseidon’un kızları ırmak perileri der, kimileri Apollo’nun koristleri. Ama bilinen en yaygın söylence Zeus’la Mnemosyne’nin (Göklerin Tanrısı ile Bellek Tanrıçası) çocukları olduklarıdır. Zeus ile Mnemosyne 9 gece beraber olurlar ve Mnemosyne birlikte oldukları her gece için bir kız doğurur Zeus’a. 9 ilham perisi, 9 Müz, 9 Musa.
Hatırla, hatırla ki sonsuza kalsın adın!
Müz’lerin adı Mousai sözünden gelir. Akıl, düşünce, yaratıcılık yeteneği anlamına gelen Men sözcüğüdür bunun kökü. O dönem özellikle güzel sanatlara dair kayıt tutma gibi bir eğilim olmadığından, hafıza ile ilintili olarak müz’lerin doğmuş olması da manidar. Özellikle o dönemde kültürün güzel sanatlar temelli olduğu düşünülürse… Peki, bu müz’ler kimdir nedir, ne işe yarar, nerede görülür bi’ söylemeyelim mi? Hemen dökelim yazıya; akılda kalmaz satırda kalır malumunuz… Bu 9 müz’ler şöyledir: Calliope, Clio, Erato, Euterpe, Melpomene, Polyhymnia, Terpscihore, Thalia, Urania.
Calliope: Yunanca “güzel sesli” anlamına gelen Calliope Müz’lerin en büyüğü kabul edilir. Epik şiirin ve destanların ilham perisi olan Calliope’nin Apollon’dan Orpheus ve Linus adlarında iki oğlu olduğu rivayet edilir. Yazı yazarken tasvir edilir.
Clio: Tarihi olayları konu alan şiirlerin ilhamı Clio’dan gelir. Makedonya Kralı Pierus’tan Hyacinth isimli bir oğlu olduğu kimi kaynaklarda söylenir, kiminde ise Hymenaios’un annesi olduğu rivayet edilmektedir. Fenikelilerin alfabesini Yunanistan’a getiren ilham perisi olduğuna inanılır. Elinde kağıt ruloları ile görülür.
Erato: Yunanca “sevimli” anlamına gelir; lirik şiirin, aşk şiirlerinin ve korolu şiirlerin ilham perisidir. John Fowles usta’nın bir romanına da adını veren bu müz’ün Arcas’dan Azan isimli bir oğlu olduğu söylenir. Genellikle elinde liri (cithara diye anılan liri) ile tasvir edilir.
Euterpe: Yunanca “hoşnut etme” kökünden gelen Euterpe, Eutere olarak da anılır. Müzik ve lirik şiirin ilham perisidir. Eğlence ve zevk de bu ilham perisine atfedilmiştir. Ekseriyetle elinde flütle (hatta Aulos denen flütle) tasvir edilir. Strymon nehrinden oğlu Rhesus’u doğurduğu söylenir.
Melpomene: Yunanca “şarkı söyleme” kökünden türeyen Melpomene, trajedinin ilham perisidir. Yüzünde acıklı bir ifade vardır, neşeli de olsa tamamen mutlu görünmez hiç. Elinde bir bıçak ve yüzünde bir maske ile resmedilir.
Polyhymnia: Yunanca “birçok şarkı” köünden gelen bu müz, kutsal ilahilerin, dansların ve hitabetin ilham perisidir. Meditasyon da bu periye atfedilir zaman zaman. Seyrek de olsa geometri ve tarıma da ilham perisi olarak anılır. Uzun giysiler içinde gösterilir. Ciddi – ağırbaşlı bir ifadesi vardır.
Terpsichore: Yunanca “dans etme zevki” ile alakalı bir kökten gelir. Haliyle temsil ettiği güzel sanat da dans’tır. Sonra sonra müzik ve lirik şiir için de ilham perisi sayıldığı olmuştur. Nehir Tanrısı Achelous’tan Sirenleri doğurduğu söylenir. Elinde liri ile otururken tasvir edilir çoğunlukla.
Thalia: Pastoral şiir ve komedinin ilham perisi kabul edilir. Elinde gülen bir yüz ifadesi ile bir maske görünür resimlerde.
Urania: Yunanca “cennet gibi” kökünden gelir ve adından anlaşılacağı gibi göklerle ilgilidir. Astornominin ilham perisidir Urania. Apollon’dan Linus’u doğuranın Calliope değil de Urania olduğu da söylenir. Çoğunlukla yıldız desenli bir pelerinle gökyüzüne bakarken elinde bir yerküre figürü ile resmedilir.
Müz’lerin adı pek çok yerde geçmesine rağmen kendilerine ait pek bir söylenceleri yoktur. Daha çok yan karakter olarak çeşitli söylencelerde yer alırlar.
